Οι γυναικολογικοί καρκίνοι είναι μια ομάδα παθήσεων που αφορά τον τράχηλο της μήτρας, το σώμα της μήτρας, τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, τον κόλπο και το αιδοίο. Επειδή έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μιας γυναίκας, καθιστούν απαραίτητες στρατηγικές ανίχνευσης (screening), έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης.

“Τι μπορώ να κάνω για να μην πάθω καρκίνο του ενδομητρίου;”

“Τι μπορώ να κάνω για να μην πάθω καρκίνο του ενδομητρίου;” – είναι μια ερώτηση που ακούω συχνά στο ιατρείο, καθώς αντιμετωπίζω ογκολογικά περιστατικά. Είτε είστε συγγενής μιας πάσχουσας, είτε απλά έχετε ακούσει για την πάθηση αυτή, χρειάζεται κατ’αρχάς ψυχραιμία.

Για να βελτιστοποιήσουμε την πρόληψη, πρέπει να καταλάβουμε ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν στην εμφάνιση του καρκίνου του ενδομητρίου.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες στο σώμα μιας γυναίκας τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη βρίσκονται σε αρμονία. Όταν η αρμονία αυτή διαταράσσεται και τα οιστρογόνα υπερτερούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να εμφανιστεί ο καρκίνος του ενδομητρίου. Πότε όμως γίνεται αυτό;

Υπάρχουν ορμονικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, ή η παχυσαρκία, όπου τα οιστρογόνα υπερτερούν. Άρα συμπερασματικά, ο καλός έλεγχος του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών (αντισυλληπτικά, κατάλληλη δίαιτα) και η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας (διατήρηση φυσιολογικού βάρους – στόχος ΒΜΙ <25) είναι ήδη δύο πρώτοι τρόποι να προλάβουμε τον καρκίνο του ενδομητρίου.

Όταν η περίοδος ξεκινά σε μικρή ηλικία (πριν τα 12) και αργεί πολύ να σταματήσει (μετά τα 52), τότε η συνολική έκθεση μιας γυναίκας στα οιστρογόνα είναι επίσης πολύ μεγάλη. Μια γυναίκα μετά τα 52 που έχει ακόμα κανονικά περίοδο δεν πρέπει να αμελεί τα ετήσια ραντεβού της στον γυναικολόγο και πρέπει να προσέχει τον τρόπο ζωής της (βάρος και διατροφή).

Όταν μια γυναίκα είναι στην εμμηνόπαυση και παίρνει συστηματικά ορμόνες για να κατευνάσει τα συμπτώματα (π.χ. εξάψεις), επιμηκύνει τη χρονική διάρκεια έκθεσής της στα οιστρογόνα. Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης είναι σε κάποιες περιπτώσεις αναπόφευκτη – όμως σε γυναίκες που η μήτρα δεν έχει αφαιρεθεί επιβάλλεται η προσθήκη στην αγωγή της ενός προγεσταγόνου για την προστασία του ενδομητρίου (δηλαδή οιστρογόνα και προγεσταγόνο για να μην διαταραχθεί η ισορροπία οιστρογόνων και προγεστερόνης στο σώμα).

Η μεγάλη ηλικία είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας – όσο μεγαλύτερη είναι μία γυναίκα, τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσει καρκίνο του ενδομητρίου. Κάτι που σημαίνει ότι παρά την ηλικία της, κάθε γυναίκα πρέπει να συνεχίσει να εξετάζεται τακτικά.

Ορμονική θεραπεία μετά από καρκίνο του μαστού: η ταμοξιφένη που χορηγείται μετά από ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του μαστού για να προλάβει την επανεμφάνισή του, σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου. Γυναίκες που παίρνουν ταμοξιφένη πρέπει να είναι σε τακτική παρακολούθηση και σε περίπτωση αιμορραγιών να προβούν σε άμεσο έλεγχο.

Γενετικά σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Lynch, σχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου (ή και άλλους καρκίνους, όπως του εντέρου, των ωοθηκών, του παγκρέατος, κ.ά.). Γυναίκες που πληρούν τα κριτήρια της εξέτασης για το συνδρόμο Lynch πρέπει να προβούν σε γενετικό έλεγχο. Σε περίπτωση που βρεθούν θετικές, τότε συνιστάται η προφυλακτική διενέργεια υστερεκτομής μετά το πέρας της τεκνοποίησης.

Ένα μεγάλο θετικό πρόσημο κατά του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου παίρνουν οι γυναίκες που έχουν τεκνοποιήσει, καθώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της λοχείας υπάρχει μια περίοδος εγγυημένης ορμονικής ισορροπίας.

Υπάρχει κάποιο πρώιμο σημάδι; Τι πρέπει να προσέξω;

Το κυριότερο και συχνά μοναδικό σημάδι του είναι η κολπική αιμορραγία. Αυτή μπορεί να εμφανιστεί ως ακανόνιστη αιμορραγία, ή ως αίμα σε μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχει περίοδο εδώ και χρόνια (βρίσκεται δηλαδή στη μετεμμηνοπαυσιακή ηλικία).

Χρησιμοποιώντας αυτή τη γνώση, προτείνουμε άμεσα υπέρηχο και ενδεχομένως και υστεροσκόπηση στις γυναίκες που εμφανίζουν ακανόνιστη αιμορραγία ή αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση. Έτσι, ακόμα κι αν έχει ήδη εμφανιστεί, μπορούμε να ανιχνεύσουμε τον καρκίνο όσο το δυνατόν νωρίτερα – σε πρώιμο στάδιο – και να βελτιώσουμε έτσι την συνολική πρόγνωση.

Ακόμα κι αν διαγνωστείτε με καρκίνο του ενδομητρίου, να γνωρίζετε ότι δεν είναι μια μάταια μάχη. Μην ξεχνάτε ότι αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο ζουν όχι μία ή δύο, αλλά μερικά εκατομμύρια γυναίκες που έχουν νικήσει τον καρκίνο του ενδομητρίου.

Συμπερασματικά για την πρόληψη του καρκίνου του ενδομητρίου

• Να διατηρείτε φυσιολογικό βάρος – στόχος ΒΜΙ <25 – και να αθλείστε τακτικά.
• Αν έχετε λάβει τη διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, θα πρέπει να το έχετε υπό έλεγχο, είτε αυτό είναι μόνο με την κατάλληλη δίαιτα, είτε με αντισυλληπτικά ή μετφορμίνη.
• Αν είστε άνω των 52 και έχετε ακόμα κανονικά περίοδο δεν πρέπει να αμελείτε τα ραντεβού σας στον γυναικολόγο και πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα τον τρόπο ζωής σας (βάρος και διατροφή).
• Αν δεν έχετε υποβληθεί σε υστερεκτομή και χρειάζεστε ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, θα πρέπει να λάβετε και προγεσταγόνο μαζί με τα οιστρογόνα σας.
• Αν λαμβάνετε ταμοξιφένη λόγω καρκίνου του μαστού πρέπει να είστε σε τακτική παρακολούθηση.
• Αν είστε θετικές για το σύνδρομο Lynch, τότε να συζητήσετε την προφυλακτική διενέργεια υστερεκτομής.
• Αν είστε σε προχωρημένη ηλικία και δεν έχετε τεκνοποιήσει, μην αμελείτε τους γυναικολογικούς σας ελέγχους.
• Ακόμα και μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας οφείλει να εξετάζεται τακτικά από τον γυναικολόγο, καθώς βρίσκεται σε ολοένα και μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου.
• Αν έχετε ακανόνιστη αιμορραγία, κανονίστε σύντομα ένα ραντεβού για υπέρηχο.
• Αν έχετε αιμορραγία ενώ η περίοδός σας έχει σταματήσει, κανονίστε άμεσα ένα ραντεβού για υπέρηχο.

Ως γυναικολόγος με εξειδίκευση στην γυναικολογική ογκολογία είναι κομάτι της αποστολής μου η ενημέρωση για τους γυναικολογικούς καρκίνους. Είμαι πεπεισμένος ότι με τη συστηματική πρόληψη και τον υγιή τρόπο ζωής θα καταφέρουμε να μειώσουμε την επίπτωση μιας συνεχώς αυξανόμενης μορφής καρκίνου, του καρκίνου του ενδομητρίου, και να βελτιώσουμε τη συνολική υγεία των γυναικών.

Κολιτσιδάκης Απόστολος

Για ραντεβού:

Καλέστε στο 2310344266,

Στείλτε Email στο apos.kolitsidakis@gmail.com , ή

Χρησιμοποιείστε την παρακάτω φόρμα για να στείλετε μήνυμα: