Στην εμβρυολογία, την επιστήμη της μελέτης της εξέλιξης του εμβρύου, λίγο-πολύ όλα πρέπει να κυλήσουν τέλεια για να έχουμε ένα υγιές άτομο. Και αντίστροφα, σχεδόν σε κάθε στάδιο της εξέλιξης μπορούμε να παρατηρήσουμε κάποια μικρή βλάβη που δύναται να οδηγήσει σε ήπια ή σοβαρή ασθένεια.

Προσοχή, ακολουθούν λίγο εξειδικευμένες πληροφορίες!

Φανταστείτε ότι ο εγκέφαλος μαζί με τον νωτιαίο μυελό – όπως τους γνωρίζουμε στον άνθρωπο, πρωτοεμφανίζονται περίπου την 15η ημέρα της εμβρυϊκής ζωής ως μια μικρή συλλογή από εξειδικευμένα κύτταρα στην ραχιαία επιφάνεια του ανθρώπινου εμβρύου – που σε εκείνο το σημείο είναι απλώς ένα αποπεπλατυσμένο σύνολο πολυδύναμων κυττάρων. Αυτά τα κύτταρα σχηματίζουν έναν σωλήνα, τον λεγόμενο νευρικό σωλήνα. Ο νευρικός σωλήνας παραμένει ανοιχτός, μέχρι την 27η ημέρα ζωής του εμβρύου, που φυσιολογικά κλείνει και μπορεί να ξεκινήσει η εξέλιξη του εγκεφάλου.

Ο νευρικός σωλήνας σε κάποιες παθολογικές περιπτώσεις, μπορεί να μείνει ανοιχτός, αυτή είναι η λεγόμενη συγγενής διαμαρτία του νευρικού σωλήνα. Μπορεί να έχετε ακούσει τους όρους δισχιδής ράχη, ή ανεγκεφαλία.

Κι όμως, μετά από χρόνια μελετών, γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση φολικού οξέος από τη μέλλουσα μητέρα οδηγεί σε κατακόρυφη πτώση της συχνότητας των συγγενών διαμαρτιών του νευρικού σωλήνα. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται όταν η κατανάλωση είναι τουλάχιστον 0.4mg/ημέρα και προδιαθέτει ένα επαρκές διάστημα λήψης φολικού οξέος πριν τη σύλληψη. Υπολογίζεται ότι για να έχει μια γυναίκα το μέγιστο αποτέλεσμα μείωσης του κινδύνου των συγκεκριμένων διαμαρτιών, θα πρέπει να ξεκινήσει 20 εβδομάδες προ της σύλληψης με 0.4mg φολικού οξέος την ημέρα.

Άρα λοιπόν, τώρα γνωρίζετε γιατί συστήνουμε το φολικό οξύ πριν την εγκυμοσύνη. Γιατί όμως να παίρνουμε και κατά τη διάρκεια της κύησης;

Η λήψη φολικού οξέος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με θετική επίδραση στην νευρική ανάπτυξη του εμβρύου και εφόσον έχει ξεκινήσει εγκαίρως ενδεχομένως να ελαττώνει και τον κίνδυνο χαμηλού βάρους σώματος του νεογνού.

Η ενημέρωση στο συγκεκριμένο κομμάτι είναι άκρως σημαντική, καθώς οι περισσότερες γυναίκες έρχονται στο γυναικολόγο μετά το θετικό τεστ εγκυμοσύνης (και φυσικά ήδη αργά για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή μείωση στον κίνδυνο εμφάνισης συγγενών διαμαρτιών του νευρικού σωλήνα). Άρα λοιπόν, spread the word!

Βιβλιογραφία

• van Gool, J. D., Hirche, H., Lax, H., & De Schaepdrijver, L. (2018). Folic acid and primary prevention of neural tube defects: A review. Reproductive toxicology (Elmsford, N.Y.), 80, 73–84. https://doi.org/10.1016/j.reprotox.2018.05.004
• McNulty, H., Rollins, M., Cassidy, T., Caffrey, A., Marshall, B., Dornan, J., McLaughlin, M., McNulty, B. A., Ward, M., Strain, J. J., Molloy, A. M., Lees-Murdock, D. J., Walsh, C. P., & Pentieva, K. (2019). Effect of continued folic acid supplementation beyond the first trimester of pregnancy on cognitive performance in the child: a follow-up study from a randomized controlled trial (FASSTT Offspring Trial). BMC medicine, 17(1), 196. https://doi.org/10.1186/s12916-019-1432-4
• Hodgetts, V. A., Morris, R. K., Francis, A., Gardosi, J., & Ismail, K. M. (2015). Effectiveness of folic acid supplementation in pregnancy on reducing the risk of small-for-gestational age neonates: a population study, systematic review and meta-analysis. BJOG : an international journal of obstetrics and gynaecology, 122(4), 478–490. https://doi.org/10.1111/1471-0528.13202